Häzirki wagtda plastikiň daşky gurşawa edýän täsiri uly aladalandyrýar. Plastik zyňyndylaryň dünýäniň dört künjeginde howa, toprak we suw bilen aralaşyp, tebigy ekosistemalara zyýan ýetirýändigi hemmelere mälim. Emma şuňa meňzeş sorag ýüze çykýar: Plastikleri ýere zyýan ýetirmän dolulygyna aýyrmak mümkinmi?
Plastikleri ýok etmegiň usullary:
1. Biologiki ýok etmek (Bio-çüýreýjiler): Häzirki wagtda alymlar plastiki tebigy usul bilen ýok edip biljek bakteriýalary öwrenýärler. Bu usul plastiki çüýredip biljek bakteriýalaryň köpelmegi bilen mümkin, ýöne häzirlikçe bu çözgüt köp wagt talap edýär.
2. Täzeden ulanyş we gaýtadan işlemek: Plastik önümleri gaýtadan işlemek bilen, olaryň tebigatda galmagyny azaltmak mümkin. Käbir ýurtlar gaýtadan işlemek prosesini gurnamakda öňdebaryjy işleri amala aşyrýarlar. Şeýle-de bolsa, her bir plastiki gaýtadan işlemek mümkin däl.
3. Alternatiw materiallara geçmek: Tebigy materiallar, bioplastikler we çüýräp bilýän zatlary ulanmak plastik meselesiniň öňüni alyp biler. Şeýle-de bolsa, bu alternatiw materiallar plastikiň arzanlygy we berkligi bilen deň derejede bäsleşip bilmeýär.
4. Tebigy tertibiň durnuklaşdyrylmagy: Plastik zyňyndylary azaldyp, daşky gurşaw üçin has sagdyn alternatiw çözgütleri gözlemek daşky gurşawyň goragyny güýçlendirýär. Hökümetler we jemgyýetler bu ugurda anyk ädimleri geçmeli.
Plastik meselesini dolulygyna çözmek kyn bolup biler, ýöne ony azaltmak üçin giň gerimli çäreler gerek. Gowy niýetli ädimler, bilimli jemgyýet we tehnologiýanyň ösüşi bilen plastik zyňyndylary ýer ýüzünden aýyrmak azda-kände mümkin bolup biler. Her bir adam we jemgyýet bu jogapkärçiligi öz üstüne alsa, plastik önümleri azaldylyp, tebigy durnuklylyk gazanylyp bilner.
Allamyrat GAPUROW,
Magtymguly adyndaky TDU-niň
ekologiýa hünäriniň 3-nji ýyl talyby.
Teswirler