– Ýertudananyň daşky gabygy gaty inçe bolýar. Şonuň üçin ony iýjek wagtyň ýuwmaly. Ýertudana öňünden ýuwlanda, onuň gorag gatlagy ýitip, çalt zaýalanmak bilen bolýar.
– Ýertudana dünýäniň ähli ýurtlarynda diýen ýaly ösdürilip ýetişdirilýär. Dünýä boýunça onuň 300-e golaý görnüşi bar.
– Ýertudana tohumy içinde däl-de, daşynda ýerleşýän az sanly ösümlikleriň biridir. Bir miwede ortaça 200 töweregi tohum bolýar.
– Ýertudananyň bary-ýogy 100 gramyny iýseňiz, bedeniňiz gündelik talap edýän C witaminini alýar.
– Ýertudanany ýetişdirmekde Kaliforniýa öňdebaryjy hasaplanylýar. Bu döwlet ýylda, takmynan, 1 milliard miwe ýetişdirýär. Bu miwäniň hil we tagam taýdan iň gowusy Angliýada ösdürilip ýetişdirilýär.
– Belgiýada ýertudana bagyşlanan ýörite muzeý açyldy.
– Ýertudana bedeniň holesterin derejesini kadalaşdyrmaga kömek edýär we antioksidantlara baý bolansoň, ol ýürek keselleri üçin hem peýdalydyr.
– Öňler ýertudanany dürli keselleri bejermek üçin ulanypdyrlar. Aýratyn-da, ony gyzzyrma, aşgazan, kellagyry kesellerinde, hatda depressiýanyň bejergisi hökmünde hem ulanylandygy bellenildi.
– Ýertudana kosmetiki maksatlar üçin hem işjeň ulanylýar.
– Käbir döwletlerde ýertudananyň doly bişip ýetişmedik görnüşi duzlanyp gaplanýar.
– Alymlaryň bellemeklerine görä, ýertudana beýninň işjeňligini artdyryp, ýatkeşligiňi gowulandyrýar we beýni öýjükleriniň wagtyndan öň garramagynyň öňüni alýar.
Süleýman JAPAROW,
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby.
Teswirler