Dünýä ilatynyň çalt artmagy we şäherleşmegiň energiýa zerurlyklarynyň we çykdajylarynyň köpelmegi, suw ýaly ähli tebigy baýlyklaryň azalmagyna sebäp bolup, ýurtlaryň daşky gurşaw tehnologiýalary, energiýa önümçiligi, transport, gurluşyk tehnologiýalary, yşyklandyryş ýaly zatlaryň has möhüm ähmiýete eýe bolmagyna sebäp bolýar. Bu bolsa köp ugurlarda energiýa netijeliligini nygtaýan çözgütleri tapmak hem-de daşky gurşawa ýaramly tehnologiýalaryň ösmegine sebäp boldy.
Energetika pudagy ähli energiýa çeşmelerini öz içine alýar. Energiýa çeşmeleri, tebigatda bolşy ýaly, kömür, çig nebit, tebigy gaz, uran, gün, ýel, gidroenergetika, biomassa we ş.m. Bu tebigy baýlyklary ynsanlaryň ýerdäki işlerinde zerur bolan ýylylyga we elektrik energiýasyna öwürýän tehnologiýalar öwrülişik tehnologiýalary hasaplanýar.
Ulanylmagy göz öňünde tutulýan energiýa tehnologiýalary saýlananda, ýangyç öndürmekden başlap, galyndylary dolandyrmak we gurmak we aýyrmak ýaly ähli energiýa zynjyryny göz öňünde tutup, her ulgam üçin sosial çykdajylary aýratyn hasaplamaly bolup durýar. Daşky gurşaw ykdysatçylary, islendik işi ýerine ýetirende önümçiligiň birligine tebigy gurşawa we adam saglygyna ýetirilen zyýany bahalandyrmak bilen hakyky çykdajylary hasaplaýarlar we bu işiň beýleki amallara we maýa goýum çykdajylaryna goşýarlar.
Oguljemal AMANLYÝEWA,
Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky
halkara nebit we gaz uniwersitetiniň
Himiýa tehnologiýasy we ekologiýa
fakultetiniň mugallymy.
Teswirler