Ykdysadyýet, önümçiligi, paýlanyşy we söwdany, şeýle hem harytlaryň we hyzmatlaryň sarp edilişini öwrenmekdir. Giň manyda aýdylanda, ýetmezçilik edýän çeşmeleri öndürmek, ulanmak we dolandyrmak bilen baglanyşykly amallary, gepleşikleri we maddy aňlatmalary nygtaýan sosial sfera hökmünde kesgitlenilýär. Belli bir ykdysadyýet, esasy faktorlar hökmünde medeniýeti, gymmatlyklary, bilimi, tehnologiki ewolýusiýa, taryh, jemgyýetçilik gurluşy, syýasy gurluşy, hukuk ulgamlary we tebigy baýlyklardyr öz içine alýan prosesleriň toplumydyr. Bu faktorlar many berýär we ykdysadyýetiň şertlerini we parametrlerini kesgitleýär. Başga sözler bilen aýdylanda, ykdysady sfera birnäçe ugurlar bilen ýakyndan baglanyşykly adam amallarynyň we amallarynyň sosial sferasydyr. Ykdysady agentler şahsyýetler, kärhanalar, guramalar ýa-da hökümetler bolup biler.
Ykdysady amallar, adatça belli bir walýutada ýa-da belli bir bahada satylýan harytlaryň ýa-da hyzmatlaryň gymmaty barada iki topar ýa-da iki tarap ylalaşanda ýüze çykýar. Şeýle-de bolsa, pul amallary ykdysady sferanyň diňe az bölegini emele getirýär. Ykdysady işjeňlik, tebigy baýlyklary, zähmeti we maýa ulanýan önümçilik bilen höweslendirilýär. Türkmenistanyň ykdysadyýeti — Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň ösüşi orta möhletleýin we uzak möhletleýin döwürlere niýetlenen milli we döwlet maksatnamalary esasynda amala aşyrylýar. Häzirki döwürde Türkmenistanda elektroenergetika, nebit-gaz çykarýan, nebiti gaýtadan işleýän, himiýa we nebit-himiýa senagatlaryndan, maşyn-gurluşyk we demiri gaýtadan işleýän, gurluşyk materiallaryny öndürýän desgalar, ýeňil we azyk senagatynyň kärhanalary bilen üpjün edilen köp pudakly, dürli maksatly ykdysadyýet döredildi.
Türkmenistan energiýa geçirjilerini Ýewropa döwletlerine ýetirmek babatda hem içgin gyzyklanmak bilen garaýar. Tebigy baýlyklar bilen birwagtda Türkmenistanyň energetika pudagynyň diwersifikasiýa strukturasy, ilkinji nobatda uglewodorod çig malyna esaslanan, senagatyň gaýtadan işleýän täze pudaklaryny döretmegiň üsti bilen yzygider amala aşyrylýar. Bu sebitiň ajaýyp geografiki ýerleşişini hasaba almak bilen, Merkezi Aziýa we Hazar zolagynda Türkmenistan halkara ulag taslamalaryny bilelikde işläp düzmegi möhüm hasaplaýar.
Ogulbaýram AMANMÄDOWA,
Daşoguz agrosenagat orta hünär
okuw mekdebiniň talyby.
Teswirler