Nellie Bly, sosial žurnalistikada üstünlik gazanan ilkinji zenan žurnalistleriň biridir. Onuň hünärini we jemgyýete bolan täsirini düşündirýän makala, Bly-nyň žurnalistikanyň öňdebaryjy ugruna goşan hyzmatlaryny we şol döwürleriň jemgyýetini gözden geçirýär.
Nellie Bly, 1864-nji ýylyň 5-nji maýynda doguldy. Onuň asyl ady Elizabeth Cochran Seaman bolup, ýöne Nellie Bly ady bilen tanalyp başlady. Bly, başda neşirýatçylykda aýratynlyk görkezmeýärdi, ýöne 1885-nji ýylda “New York World” gazetinde işe girip, özüni žurnalistikanyň öňdebaryjy we täze ýollaryna uýýan bir hünärmen hökmünde tapdy. Ol diňe bir habar ýazmak bilen çäklenmän, özüni jemgyýetdäki möhüm meseleler boýunça täzelikler we synaglar üçin ulanmaga başlady.
Bly, 1887-nji ýylda “New York World” gazetinde işläp, jemgyýetde we halkara bazarynda meşhurlygyny gazanyp başlady. Onuň iň meşhur we jemgyýete täsir eden reportažlaryndan biri “Ten Days in a Mad-House” atly eseridir. Bu reportažda, Bly özüni psihiatrik hassahana ýerleşdirip, galp däli bolup, şol ýerde 10 gün geçirmekçi bolýar. Onuň bu açyk we aýdyň stili, sosial ulgamda başgaça aladalaryň we köplenç göz ardyna edilýän meseleleriň ýüze çykmagyna ýol açdy. Bly, hassahanadaky işleriň we hassalaryň ýagdaýyny we psihiatrik ýagdaýlar baradaky aladalary görkezdi. Bu iş, jemgyýetiň bu meselelerdäki aç-açanlygy öwrenmäge itergi berdi.
Bly, syýahaty wagty diňe bir gezelenç geçirmeýärdi, eýsem, adaty adamlaryň ýagdaýyny, mätäçlikleri we dürli ýurtlardaky ykdysady ýagdaýy gözden geçirdi. Ol, syýahaty arkaly, adamlaryň hak-hukuklaryny, ýaşaýyş şertleriniň hilini we sosial meseleleri çözmäge giňden çemeleşdi.
Nellie Bly, gazetçilik we sosial meselelerde täze ýörelgeleri alyp gelýärdi. Ol, gazetçileriň diňe bir habar ýazmak bilen çäklenmän, eýsem, jemgyýetdäki möhüm meseleleri ýüze çykarmak we olaryň çözgütlerini tapmak üçin ähli mümkin bolan usullary ulanmalydyklaryny öňe sürdi. Bly, gazetçilige sosial täzelikler, hukuklary goramak we jemgyýetdäki möhüm meseleleri öňe sürmek üçin täze we öňdebaryjy bir ugur getirdi.
Nellie Bly, 1922-nji ýylda aradan çykdy, ýöne onuň žurnalistikada täsiri häzirki wagta çenli dowam edýär. Ol, diňe bir ilkinji zenan žurnalist bolman, eýsem, žurnalistikanyň jemgyýetçilik ähmiýetini ýokarlandyryp, öňdebaryjy žurnalistlere ýol açdy. Bly, jemgyýetde adalatsyzlyklar, ýalňyş pikirler we köplenç görmeýän meseleler baradaky pikirleri we çözgütleri giňden düşündirip, žurnalistikanyň esasy nokatlaryna täsir etdi.
Bägül MERDANOWA,
Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň
Halkara gatnaşyklary institutyň
Halkara Žurnalistikasy fakultetiniň talyby.
Teswirler