Adamlar irki döwürlerden bäri haýsydyr bir maşk ýa-da sport bilen meşgullanypdyrlar. Sport görnüşleri, esasan, oýunlar bilen bagly bolupdyr. Sport bedeniňi berkitmäge, çalasynlygyňy, hüşgärligiňi artdyrmaga we beýleki ukyplaryňy kämilleşdirmäge ýardam edýär. Şol sebäpli dürli halklarda dürli sport görnüşleri we oýunlary peýda bolupdyr. Dünýäniň dürli döwletleriniň gatnaşmagynda geçirilýän bu oýunlaryň taryhy hem irki döwürlere uzap gidýär.
Ilkinji olimpiýa oýunlary miladydan öňki 776-njy ýylda Gresiýadaky Olimp dagynyň (ýurduň çägindäki iň beýik dag) golaýyndaky adybir sebitde geçirilipdir. Olimpiýa sözi hem şol at bilen baglanyşyklydyr. Ilkibaşda bu ýerde türgenler öz aralarynda ylgamak arkaly bäsleşipdirler. Bir gün dowam edýän ýaryşda ini 32 metrlik, uzynlygy 192 metrlik aralyk geçilipdir. Bu oýunlar ýeňil atletikanyň kämilleşmegine şert döredipdir. Soňky ýyllarda dürli aralyklarda dürli oýunlar guralypdyr. Wagtyň geçmegi bilen boks, göreş, at arabaly ýaryşlar hem goşulyp, olimpiadanyň dowamlylygy 5 güne ýetirilipdir. Ilki 8 ýyldan bir gezek geçirilýän bäsleşikler soňlugy bilen 4 ýyldan geçirilip başlanypdyr. Bu bäsleşiklere gatnaşjak türgenler ýaryşa bir aý öňünden taýýarlanyp başlapdyrlar. Miladydan öňki 146-njy ýylda bu oýunlar Afinyda geçirilip başlanýar. Bu däp biziň eýýamymyzyň 392-nji ýylyna çenli dowam edipdir.
Ýaryşda üstün çykan, has dogrusy, pellehana ilkinji bolup gelen türgene zeýtun şahajyklaryndan täç berlipdir. Şäher merkezinde bolsa «Prytaneion» atly myhmanhanada olar üçin ýörite dabara geçirilipdir. Has tapawutlanan türgenleriň heýkeli oturdylypdyr we olar dürli ýeňilliklerden peýdalanypdyr.
Gadymy ýadygärlikleriň birnäçesiniň saklanyp galan Olimpiýa şäheri 1989-njy ýylda ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizilýär.
Olimpiýa oýunlary 12 asyra golaý wagt şol bir şäherde geçirilýär. Emma ilkinji döwrebap Olimpiýada 1896-njy ýylda Gresiýanyň paýtagty Afinyda geçirilýär. Günüň dogýan ýurdunyň paýtagtynda mundan ozal 1964-nji ýylda hem Olimpiýa oýunlary geçirilipdi.
Begenç AMANGELDIÝEW,
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby.
Teswirler