NDVI (Normalized Difference Vegetation Index) – ösümlik örtüginiň saglygyny, dykyzlygyny we ösüşini bahalandyrmakda ulanylýan sanly görkezijidir. Bu usul ösümlikleriň saglygyny anyklamak üçin gyzyl we gysga tolkunly infragyzyl (NIR) şöhlelenmeleriň tapawudyny ulanyp hasaplanýar. Ýokary NDVI bahasy (+1-e golaý) sagdyn ösümlik örtügini görkezýär, pes bahasy (0 ýa-da negatiw) bolsa, seýrek ýa-da gowşak ösümlik örtügini alamatlandyrýar.
NDVI-niň ulanylyş ugurlary we Türkmenistanda ornaşdyrylyşy
1. Oba hojalygy: Türkmenistanda NDVI usuly ekin meýdanlarynyň ýagdaýyna gözegçilikde peýdalanylýar. Bu usul agronomlara suwaryş zerurlyklaryny kesgitlemäge, guraklyk alamatlaryny tiz ýüze çykarmaga we hasyl garaşylýan meýdanlary kesgitlemäge ýardam edýär. Şeýlelikde, oba hojalyk meýdanlaryny netijeli dolandyrmaga kömek edýär.
2. Çölleşmä garşy göreş we tokaý hojalygy: Türkmenistanda tokaýlanmagy üpjün etmek we çölleşmä garşy göreş işlerinde NDVI tehnologiýasy peýdalanylýar. Bu usul tokaý meýdanlarynyň ýagdaýyna gözegçilik etmekde, ösümlik dikeldiş işleriniň netijeliligini yzarlamakda we ýaşyl meýdanlaryň giňeldilmeginde peýdalydyr.
3. Ekologiýa we daşky gurşawy goramak: NDVI sanly görkezijisi Türkmenistan boýunça guraklyk şertlerini we ekosistemalara ýeten zyýany anyklamakda ähmiýetli bolup durýar. Bu usul tebigy baýlyklary goramakda we ýer serişdelerini rejeli ulanmakda ulanylýar.
Peýdalary:
• Takyk we tiz maglumat: NDVI tehnologiýasy giň meýdanlarda tiz baha bermäge mümkinçilik berýär.
• Durnuklylyk üçin maglumat: Oba hojalygynda netijeliligi ýokarlandyrmak we tebigaty goramak üçin durnukly maglumatlary üpjün edýär.
Çäklendirmeleri:
• Howa täsiri: Bulutly we tozanly howa şertlerinde NDVI bahalarynyň takyklygy azalyp biler.
• Gür tokaý ýerlerde çäkli anyklaýyş: Örän dykyz tokaý ýerlerinde NDVI talabalaýyk maglumat bermän biler.
Türkmenistanda NDVI tehnologiýasy oba hojalygy, tokaý hojalygy we ekologik taslamalar ýaly ugurlarda peýdalanylýar. Bu usul ýerleri dolandyrmakda netijeliligi ýokarlandyrýar we ekosistemalary goramakda möhüm ähmiýete eýe bolýar.
Zuhra Şawkatowa,
Beki Seýtäkow adyndaky Mugallymçylyk mekdebiniň 1-nji ýyl talyby.
Teswirler