Güýz pasly ýylyň iň syrly wagtydyr. Ol mylaýym şemaly bilen duýdansyz gelýär. Güýz paslynyň başlanmagy bilen hemme zat hakykatdanam syrly bolýar. Ýylyň bu wagty, edil suratkeşler ýaly tebigat özüniň owadan reňkleri bilen bürenýär. Günüň tylla şöhlesiniň kütelip, oňa derek tylla reňkli ýapraklaryň öwüşgininiň barha ýitelýän döwri güýz paslynyň ajaýyp keşbidir.
Islendik döredijilik adamsy tebigatdan ylham alýar. Şahyrlar, aýdymçylar, kompozitorlar, suratkeşler we beýleki ynsanlar asuda ýurdumyzda yhlas bilen erkana işläp , ajaýyp zatlary döredip, öz ýaşaýan durmuşyndan lezzet alýarlar.
Güýz paslyny ýatlanyňda ilkinji bolup Türkmenistanyň halk ýazyjysy Gurbannazar Ezizowyň goşgulary ýadyňa düşýär. Onuň tebigat baradaky eserleriniň içinde altyn güýz hakyndaky goşgular özbaşyna, aýratyn saýlanyp dur. Şahyr ,,Güýz’’ atly goşgusynda şeýle belleýär:
Ýene güýz. Güýz bolsa saralýar ýaprak.
Ýaprak saralanda durlanýar pikir.
Ýatlaýan geçeni öňküden köpräk,
Hem diýýän: ,,Oňatlyk, Hudaýa şükür!’’
Ýylyň-ýylyna tirkeşip gelýän dört paslyň her haýsysynyň özüne mahsus ajaýyp gözelligi bar. Her gülüň öz ysynyň deň bolmaýşy ýaly pasyllar hem özüniň gözelligi bilen aklyňy haýrana goýýar, ýürekleri joşdurýar. Pasyllaryň arasynda güýz pasly bereketli pasyllaryň biridir. Bu döwürde baglaryň şahalaryna görk beren ýaşyl ýapraklar saralyp ýere düşýär. Ol sarylyk ýöne bir sary bolman, eýsem, owadan, ýumşak hem agras sarydyr. Ol sarylykda ähli pasyllaryň reňki bar. Güýz pasly sungat adamlarynyň ýüreklerine ylham berýän pasyldyr. Türkmen tebigatynyň ähli pasyllary hem owadan, sahawatly, sazlaşykly. Ýöne altyn güýzüň gelşi başgaça bolýar. Danalygyň, arassalygyň öwüşgininde gelýän güýz paslyny wasp etmedik şahyr azdyr. Güýz biziň gözümize işeňňirligiň pasly ýaly hem görünýär. Şeýle-de bu pasyl hasylyňy ýygnamagyň iň amatly döwri bolup durýar. Muny Kerim Gurbannepesowyň şu setirlerinde hem görmek bolýar:
– Miwe ýetişdimi ýygna güýz wagty.
Güýz paslynda açyk asmanda ganat gerip hatar bolup uçýan durnalar şahyrana adam ömrüniň dowamlylygyny ýatlatsa, ýagýan yzygider ýagyşlar çuňňur oýlara batmagyňa sebäp bolýar. Belki, şonuň üçindir, halkymyzda adam ömrüniň orta ýaşdan geçen döwri güýz bilen deňeşdirilýär. Adam orta ýaşdan geçenden soň, ömründe eden işleri, bitiren hyzmatlary, ýetişmedik maksatlary barada oýlananyny duýman galýar. Şulardan hem görnüşi ýaly, güýz – duýgularyň pasly. Onda tebigat hem-de özüň barada köp sanly gyzykly zatlary bilmek bolýar. Güýz bagtly bolmagyň möwsümidir. Şeýle ajaýyp döwrümizde güýzi garşylamak biziň hemmämiz üçin ýakymly bolsa gerek. Ýeneki güýzlere agzybirlikde sag-salamat ýetmek nesip etsin!
Aýjahan NARYÝEWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby.
Teswirler