Küşt oýny tutuş dünýä ýüzünde iň meşhur intellektual oýun hasaplanylýar. Çünki küşt oýnamak intellektual ukyby ösdürýär diýlip hasaplanylýar. Şeýle-de küşt oýny akyl-paýhas, zehiniňi ýiteldýän täsirli oýundyr. Häzirki wagtda bu oýun dürli ýaşdaky adamlar tarapyndan uly gyzyklanma eýedir. Onuň peýdaly aýratynlyklary örän köpdür:
Aragatnaşyk endigini ösdürýär
Häzirki zaman dünýäsinde aragatnaşyk endikleri esasy rol oýnaýar. Bular adamlara aňsatlyk bilen täze aragatnaşyk gurmak ukybyny, islendik söhbetdeşligi goldamak we gürleşmek ukybyny öz içine alýar. Bu endikler ýaş ýetginjeklikde işjeň küşt oýnuny oýnamak arkaly bilen ösdürilýär. Bu olaryň jemgyýetçilik gatnaşyklaryny giňeldýär, doly hukukly, öz-özüňi beýan etmek üçin täze mümkinçilikleri açýar we iň esasysy, özüňi tanap bilmekligi, özüňe bolan hormaty artýar. Şeýle hem, küşt sapaklary aragatnaşygy pes çagalara izolýasiýany ýeňip geçmäge mümkinçilik berýär. Mundan başga-da, sözleýiş endikleri işjeň ösýär: çünki oýnuň dowamynda beýniniň dil bilmek we aragatnaşyk üçin jogapkär ýerleri işjeň gatnaşýar. Küşt ýetginjekleriň agressiwligini peseldip, sagdyn bäsdeşlik ruhuna öwrüp biler.
Sagdyn pikirlenmek ýokarlanýar
Küşt çylşyrymly köp derejeli logika we özboluşly kanunlar we düzgünler boýunça işleýän özboluşly oýun dünýäsine esaslanýan oýun. Emma onuň esasy hadysasy, adaty däl pikirlenmäni işjeň höweslendirmekdir. Mysal üçin, oýunçylaryň biri öz ukyby bilen, garşydaşyň hüşgärligini peseldýär we aýgytly pursatda iki ýa-da üç ädimde küşt tagtasyndaky ýagdaýy düýpgöter üýtgedýär. Mysal üçin, garşydaş üçin duzaklary we garşylyklaýyn hüjümleri taýýarlamak, öz oýun meýilnamalaryňyzy gizlemek we ş.m. Netijede ýetginjeklerde sagdyn pikirlenmek ukyby ýokarlanýar.
Intellektual başarnyk artýar
Küşt oýnunda adam beýnisiniň iki ýarym şary hem gatnaşýar we logiki we abstrakt pikir bir wagtyň özünde ulanylýar. Mundan başga-da, küşt logikany ajaýyp ösdürýär. Eger oýunçyda küşt tagtasyndaky ýagdaýlara baha bermek mümkinçiligi bolmasa, mundan beýläkki hereketleriň meýilnamasyny pikir etmek mümkinçiligi hem bolmaz. Durmuşda hem edil şol bir zat bolup geçýär: alýan maglumatlarymyzy seljerýäris, maksatlarymyza ýetmäge mümkinçilik berýän ýalňyşlyklarymyzyň üstünde işleýäris. Küşt iň möhüm intellektual başarnyklaryň artmagyna peýdaly täsir edýär. Küşt adamyň ýadyny ösdürýär. Çünki oýunçy indiki ädimlerini ýatda saklamaly, garşydaşyň birnäçe hereketini hasaplamaly, adaty pozisiýalary ýada salmaly. Bularyň hemmesi aşa intensiw intellektual işjeňligi talap edýär. Küşt oýny çagalaryň hem, ulularyň hem aň-düşünjesini ösdürýär. Her bir biperwaý hereket ýa-da goýberilen säwlik bir mümkinçiligiň ýitmegine ýa-da ýeňilmeklige sebäp bolup biler. Küşt oýny adamy kem-kemden terbiýeleýär, tagtadaky ýagdaýy göz öňünde tutup, ädimleriň logiki zynjyrlaryny nädip gurmalydygyny öwredýär. Bu oýun oýunça bar bolan çäklerden geçmäge, gözýetimleri giňeltmäge we çylşyrymly hereketleri döretmäge mümkinçilik berýär.
Ünsli bolmaklyga ugrukdyrýar
Her oýunçynyň maksady küşt oýnunda garşydaşy ýeňmek, munuň üçin duşmanyň garaşylmadyk hüjümlerinden goranmak, oýnuň iň möhüm pursatlarynda hem tolgunmazlyk we ünsi jemlemek ukyby çaganyň häsiýetine oňyn täsir edýär. Ol isleýän zadyňyza ýetmegiň iň gysga ýoluny tapmak ukybyny ösdürýär. Şeýle hem aň-paýhasy ýiteldip, pikirlenişi güýçlendirýär. Umuman, küşt oýnunyň ynsan üçin, aýratyn hem ýaş ýetginjekler üçin peýdasy diýseň köpdür. Şonuň üçin ýetginjekleri eýýäm çagalykdan başlap küşt oýnamaklyga höweslendirmek geljekde oňyn netijelere getirip biler.
Tylla HALMURADOWA,
Türkmen Döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň
Bedenterbiýe fakultetiniň 2-nji ýyl talyby.
Teswirler