AI (emeli intellekt) tehnologiýasynda häzirki wagtda alnyp barylýan täze işler we ösüş ugurlary dünýäde ylmy, senagat we jemgyýetçilik ugurlarda çalt depginde ösýär. Häzirki wagtda möhüm hasaplanýan ugurlaryň birnäçesi aşakda getirilýär:
1. Generatiw AI (Döretme ukyby bolan AI)
- DALL·E, ChatGPT, Gemini ýaly modeller bilen tekst, surat, wideo ýa-da ses döretmek.
- Senagatda ulanylyşy: reklama, surat dizaýny, ýazuw işi, sungat, film senagaty.
2. Multimodal AI
- Bu ugurda AI bir wagtyň özünde suratlary, sesleri, teksti we hatda wideolary düşünmek we analiz etmek ukybyna eýe bolýar.
- Ulanyş ýerleri: saglygy goraýyş (MRI analiz), awtomatlaşdyrylan gözegçilik ulgamlary, robotlar.
3. Emeli Intellekt bilen işleýän awtonom ulgamlary
- Awtonom ulaglar (self-driving cars): Tesla ýaly kompaniýalar bu ugurda öňdebaryjy.
- Dronlar: logistika, oba hojalygy ýaly ugurlarda giňden ulanylýar.
4. AI + Saglygy goraýyş
- AI diagnoz goýmak: MRI (Magnetic Resonance Imaging – Magnit rezonans tomografiýasy), rentgen we beýleki lukmançylyk maglumatlaryny analiz etmekde kömek edýär.
- Bioinformatika: DNK analizleri, derman taýýarlamak üçin AI ulanylýar.
5. AI etikasy we kadalaşdyrma işleri
- Emeli intellektiň jemgyýete ýetirip biljek täsirlerini göz öňünde tutup, halkara derejede kanunçylyk we etiki düzgünler işlenip düzülýär.
- Ýewropa Bileleşigi AI Akty: dünýäde ilkinji giň möçberli AI düzgünnamasy bolup durýar.
6. AI bilen işleýän robot tehnologiýasy
- Sosial robotlar, ýardamçy robotlar (meselem, öýde ýaşlara kömek edýän robotlar).
- Senagat robotlary: öz-özüni öwredýän we şertlere uýgunlaşýan robotlar.
7. Dil modelleriniň ösdürilmegi
- GPT-4, Gemini, Claude ýaly modelleriň mümkinçilikleri artýar:
- Dilleriň köpüsini tanamak
- Awtomatiki terjime
- Doly iş awtomatlaşdyrmak
8. AI bilen dolandyrylýan energetika we ekologiýa ulgamlary
- Energiýa tygşytlamak, howa maglumatyny çaklamak, howanyň hapalanmasyny çaklamak ýaly ugurlarda AI giňden ornaşdyrylýar.
Mährijemal NEPESOWA,
Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we
informatika institutynyň Maglumat ulgamlarynyň
howpsuzlygy fakultetiniň mugallym-öwrenijisi.
Teswirler