Türkmenistanda buhgalteriýa ulgamynyň ösüşi

Buhgalteriýa, her bir işewürlik işleýişiniň we ykdysadyýetiň esasy bölegi bolup, maliýe maglumatlaryny düzgünli we anyk görnüşde hasaplamaga, dolandyrmaga, gözegçilik etmäge kömek edýär. Bu, ähli pudaklarda, aýratyn hem işewürlik ulgamynda üstünlik gazanmagyň möhüm şertidir. Dünýäde buhgalteriýa ulgamynyň döwrebaplaşdyrylmagy we kämilleşdirilmegi, maliýe gözegçiligi we dolandyryşyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin giňden ulanylýar. Türkmenistan hem bu ugurda halkara tejribelerden peýdalanyp, öz buhgalteriýa ulgamyny kämilleşdirýär.

Dünýäde, buhgalteriýa ulgamlary dürli döwletlerde dürli metodlar bilen dolandyrylýar. Esasy maksat, maliýe maglumatlarynyň doly we dogry görkezilmegini üpjün etmekdir. Geliň, buhgalteriýanyň dünýäde ulanylýan esasy usullaryna göz aýlaly:

IFRS (International Financial Reporting Standards)

Dünýäde köp sanly döwletler, halkara maliýe hasabatlaryny taýýarlamak üçin IFRS (Halkara maliýe hasabatlary standartlary) ulgamy bilen işlemäge başladylar. Bu usul, dünýäde maliýe maglumatlarynyň birleşdirilmegine, gözegçilik edilmegine we dolandyrylmagyna kömek edýär. IFRS standartlary, kompýuter programmalarynyň kömegi bilen maliýe maglumatlarynyň ýokary hilini we takyklygyny üpjün edýär.

GAAP (Generally Accepted Accounting Principles)

Amerikada we käbir beýleki ýurtlarda, GAAP (Ýurduň kabul eden buhgalteriýa prinsipleri) usuly giňden ulanylýar. Bu metod, maliýe maglumatlarynyň we hasabatlarynyň ýörite ýörelgelere we kadalara laýyklykda taýýarlanylmagyny göz öňünde tutýar.

Dünýäde buhgalteriýa ulgamynyň döwrebaplaşmagy, kompýuter tehnologiýalarynyň we ýörite programmalaryň ulanylmagy bilen has ýokary ösüş gazandy. SAP, Oracle we 1C ýaly buhgalteriýa ulgamlary, maliýe hasabatlaryny ýerine ýetirmäge kömek edýär we işewürlikleriň netijeliligini ýokarlandyrýar. Mundan başga-da, bulut ulgamlary we sanly tehnologiýalar buhgalteriýa işini has amatly we netijeli edýär.

Türkmenistanda buhgalteriýa ulgamy, Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň modernizasiýasy we işewürlik şertleriniň gowulandyrylmagy üçin dowamly ösdürilýär. Döwlet derejesinde buhgalteriýa sistemasy, maliýe maglumatlarynyň takyk we dogry görkezilmegini üpjün etmek üçin birnäçe täze usullar we metodlar bilen kämilleşdirilýär. Soňky ýyllarda buhgalteriýa ulgamyny kämilleşdirmek üçin köp sanly kanunlary we düzgünleri kabul edildi. Türkmenistanyň maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan işlenip düzülen buhgalteriýa kanunçylygy, buhgalteriýanyň häzirki zaman usullary bilen doly işlemegi üçin möhüm wezipeleri ýerine ýetirýär. Bu kanunlar, maliýe maglumatlarynyň nädip işlenmelidigini we nädip hasaba alynmalydygyny kesgitleýär.

Dünýäde buhgalteriýa ulgamynyň döwrebaplaşdyrylmagy, maliýe hasabatlaryny ýerine ýetirmegiň we dolandyryşyň hilini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär. Türkmenistanda hem buhgalteriýa ulgamy we döwrebap metodlary, ykdysadyýetiň ösüşine we işewürlikleriň netijeliligine uly täsir edýär. Döwlet tarapyndan kabul edilýän täze kanunlar we tehnologiýalar, buhgalteriýa ulgamynyň mundan beýläk-de ösdürilmegine we dünýäniň iň oňat tejribesine laýyklaşdyrylmagyna ýardam edýär. Bu ugurda gazanylan üstünlikler, Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň häzirki zaman ösen standartlaryna laýyklykda işlemegini üpjün edýär.

Ilmyrat Döwletmyradow
Türkmen döwlet maliýe institutynyň 
2-nji ýyl talyby.

Teswirler

Bu makala hakynda teswir ýok