Türkmenistan soňky ýyllarda ýangyç-energetika toplumynda iri taslamalaryň durmuşa geçirilmegi bilen dünýäniň esasy energiýa merkezleriniň birine öwrülýär. Bu ugurda gazanylan üstünlikler ýurduň durmuş-ykdysady ösüşini pugtalandyrýar we halkara bazarlaryndaky ornuny has-da berkidýär.
Nebitgaz pudagyndaky özgertmeler “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: 2022 — 2052-nji ýyllarda ösüşiň Milli maksatnamasy” esasynda amala aşyrylýar. Bu maksatnama arkaly täze ýataklaryň özleşdirilmegi, eksport ugurlarynyň diwersifikasiýasy we senagat desgalarynyň sanly ulgama geçirilmegi dowam etdirilýär.
Uglewodorod resurslarynyň täze kuwwatlyklary
Türkmenistanyň ykdysady strategiýasy nebit we tebigy gaz eksport ugurlarynyň köpugurlylygyny üpjün etmekden ugur alýar. Hususan-da, Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisiniň kuwwatynyň artdyrylmagy we TAPI (Türkmenistan-Owganystan-Pakistan-Hindistan) gaz geçirijisiniň gurluşygy ileri tutulýan taslamalaryň hatarynda durýar.
Geologiýa-gözleg işleriniň giňeldilmegi bilen, ýurduň Hazar deňzindäki “Dostluk” ýatagy we “Galkynyş” gaz känleri işjeň özleşdirilýär. Hytaýyň Milli Nebitgaz Korporasiýasy (CNPC), Italiýanyň Eni, Malaýziýanyň Petronas we BAE-niň Dragon Oil ýaly daşary ýurt kompaniýalary bilen hyzmatdaşlyk alnyp barylýar.
Sanly tehnologiýalar we ekologiýa
Nebitgaz senagatynyň ösdürilmeginde sanly tehnologiýalar we ekologik taýdan arassa önümçiliklere aýratyn üns berilýär. 3D seýsmiki gözleg tehnologiýalary, ýataklaryň doly elektronika arkaly dolandyrylmagy we täze önümçilik desgalarynyň gurluşygy bu strategiýanyň esasy ugurlary bolup durýar.
Ýaşyl energiýa geljegi
Türkmenistan gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň ösüşini hem-de Gün we ýel energiýasyny önümçilige ornaşdyrmagy öňe sürýär. Halkara hyzmatdaşlary bilen bilelikde, ekologik taýdan arassa ýangyç görnüşlerini, şol sanda wodorod we bioýangyç önümçiliklerini ýola goýmak meýilleşdirilýär.
Ykdysadyýetde täze sepgitler
Nebitgaz senagatynda amala aşyrylýan taslamalar ýurduň ykdysady ösüşine täze tizlik berýär. Döwlet Baştutany Serdar Berdimuhamedowyň bellemegine görä, pudagyň strategik ösüşi diňe bir ýurduň ykdysady kuwwatyny ýokarlandyrmak bilen çäklenmän, global energetika howpsuzlygyna hem goşant goşýar.
Türkmenistan, energiýa eksportyndan gelýän girdejileriň dürli ugurlarda maýa goýumlara gönükdirilmegi bilen, ýakyn ýyllarda Merkezi Aziýa sebitinde öňdebaryjy energiýa döwleti bolmak üçin täze mümkinçilikleri açýar.
Öwezmyrat ALLABERDIÝEW,
Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky
Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň talyby.
Teswirler