Fizika – tebigat bilen baglanyşykly ähli zatlaryň, şeýle hem bu zatlaryň arasyndaky gatnaşyklary öwrenýän ylymdyr. Ol, dünýäniň we älem sistemasynyň işleriniň esasyny düşündirýän ylym hökmünde, ähli beýleki ylymlaryň esasy başlangyç nokadydyr. Fizika bize, hereketleriň, güýçleriň, energiýalaryň, we hatda ençeme abstrakt ýagdaýlaryň deňagramlylygyny we hereketini düşündirýär.
Fizika özüniň köklerine çuňlaşan, «näme» we «nädip» ýaly möhüm soraglary berýän bir ylymdyr. Esasy maksady, tebigatyň hereketlerini we kanunlaryny anyklamakdyr. Fizikalar, atomlaryň we molekulalaryň içindäki birnäçe komponentleriň hereketini, ýagny, materiallaryň gurluşyny, gazlaryň, suwlaryň we käbir maddalaryň dinamiki ýagdaýlaryny öwrenýärler. Bu baglanyşykda, fizika ýaly ylymlar bilimsiz düşünmek mümkin däl bolan zatlaryň mümkinçiliklerini açýar. Meselem, agyry we ýagtylyk ýaly manylary täze ugurlar boýunça düşündirýär.
Fizika diňe bir gözleýişlik däl, eýsem täze tehnologiýalaryň we inženerlik çözgütleriniň döredilmeginde möhüm orun tutýar. Elektronika, telekommunikasiýa, kosmos gözlegleri, we dürli senagat hyzmatlary fizika ylmynyň netijelerinde döreýär. Meselem, magnit we elektrik güýçlerini öz içine alýan tehnologiýalar, häzirki wagtda telefonlarymyz, kompýuterlerimiz we beýleki elektron enjamlarymyzy işledýän esasy komponentlerdir. Fizikanyň döwrebap tehnologiýalary biziň gündelik durmuşymyzy has aňsat we netijeli edýär.
Fizika, şol bir wagtyň özünde, älem bilen baglanyşykly möhüm soraglara-da jogap tapmaga kömek edýär. Ýer togalagynyň älemde nähili hereket etmegi, planetalaryň we ýyldyzlaryň döredilmegi, häzirki zaman fizikasynyň esasy soraglaryndan biridir. Fizikanyň kömegi bilen, adamlaryň kosmosa ýüz tutup, älemden öwrenilen täze maglumatlar, häzirki wagtda iň täze tehnologiýalaryň we kosmos gözlegleriniň özenini düzýär.
Fizika, diňe bir tebigatyň esasynda bolan kanunlary düşündirýän ylym däl, eýsem biziň özümiziň ýaşaýşymyzy we ony gorap bilmegimizi maksadalaýyk taýdan dolandyrmaga kömek edýän bir ylymdyr. Fizika bilimi, tebigat bilen arasynda uly baglanyşyklar bar diýip çaklanylýar. Şeýlelikde, bu ylym diňe bir “gözleýişlik” hökmünde däl, eýsem ähli täze tehnologiýalaryň döremegi üçin iň esasy tagtanyň biridir. Şeýlelik bilen, fizika bilimi biziň dünýäni we kosmosy has gowy düşünmek üçin açyk ýol görkeziji bolup durýar.
Begenç MERDANOW,
Türkmen oba hojalyk inistitutynyň talyby.
Teswirler