Taryhyň dowamynda maýak sakçylygy deňizçileriň howpsuzlygyny üpjün etmek üçin möhüm borç hasaplandy. Şeýle-de bolsa, häzirki zaman tehnologiýalarynyň we awtomatlaşdyryş ulgamlarynyň ösmegi bilen bu hünär düýbünden ýok diýen ýaly. Şeýle-de bolsa, käbir aýry-aýry sebitlerde bar bolan maýak sakçylygy işine örän ýokary aýlyk tölenýär.
Gämiler howpsuz geçip biler ýaly, maýaklar kenar ýakalaryny ýagtylandyrýan möhüm gurluşlar hökmünde ulanylýar. Maýak sakçylarynyň borjy, bu yşyklaryň yzygiderli işlemegini üpjün etmek, maýagy saklamak we adatdan daşary ýagdaýlarda habar bermek bolup durýar. Geçmişde maýaklarda, esasanam izolirlenen adalarda işleýän sakçylar birnäçe aýlap adamlar bilen aragatnaşyk saklamazdan ýaşamalydy. Bu fiziki we psihologiki taýdan çydamlylygy talap edýän işdi, şonuň üçin aýlyk ýokarydy.
Häzirki wagtda maýak sakçylygy gaty seýrek hünäre öwrüldi, sebäbi awtomatlaşdyryş ulgamlary maýaklaryň köpüsini uzakdan dolandyryp bilýär. Emma bu seýrek ýagdaý käbir ýerlerde ýokary aýlykly işe öwrüldi. El bilen işleýän maýaklaryň üstünde işlemek, esasanam Demirgazyk Atlantik ýa-da Antarktida ýaly uzak we howply sebitlerde ýokary aýlykly iş bolup durýar. Garawullar agyr tebigy şertlerde işleýändikleri sebäpli, izolirlenen şertlerde uzak wagtlap çydamlylyk ukybyna görä saýlanýar.
Häzirki wagtda henizem işleýän maýak sakçylaryň köpüsi bu nostalgiki hünäri dowam etdirmek isleýän höwesjeňleri özüne çekýär. Mundan başga-da, beýle hünärler tehnologiýadan uzak we tebigat bilen aragatnaşykda ýaşaýan adamlar üçin gyzykly bolup durýar. Maýak sakçylygy örän kyn iş bolup, abraýly we jogapkärçilikli işdir.
Häzirki wagtda maýak sakçylygy seýrek we ýitip barýan hünär bolsa-da, käbir kyn we izolirlenen sebitlerde iň köp aýlyk alýan işleriň hataryna girýär. Bu hünär deňiz taryhynda möhüm orny eýelemegini dowam etdirýän hem bolsa, häzirki döwürde nostalgiki täsir galdyrýar.
Leýla ABDYREÝIMOWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby.
Teswirler