Türkmenbaşynyň nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy nebit önümleriniň gerimini giňeldýär. Gidrousulda arassalanan dizel ýangyjy «Hydro Plus» ýurtda we daşary bazarlarda meşhurlyk gazanan milli nebit önümleriniň arasynda öňdebaryjy orny eýelejekdigi çaklanylýan täze önümdir.
Ýylyň başyndan bäri TNGIZ-iň dizel ýangyjyny gidrousulda arassalaýyş bölüminiň dördünji önümhanasynda üç müň tonna döwrebap ýangyç öndürildi. Täze önüm «Hydro Plus» diýlip atlandyrylýar. Ýangyjyň halkara hil standartlaryna laýyklygy kärhananyň tehniki gözegçilik bölümi tarapyndan eýýäm tassyklandy.
Öndürilen ýangyç birnäçe artykmaçlyklary bilen tapawutlanýar. Ýaglaýjy häsiýetleriniň kämilleşdirilmegi esasynda hereketlendirijileri mehaniki zeperlenmeden, poslamadan we ýag gatlagynyň emele gelmeginden goramagyň derejesi ýokarlandy, ýangyç sarp edilişi azaldy, bölünip çykýan gazlardaky zyýanly maddalaryň derejesi peseldi, ýangyç ulanylyşynyň temperatura diapazony giňeldildi we dizel güýjüniň ýokarlanmagyna täsir edýän beýleki aýratynlyklar gowulandyryldy.
Bu täsir Germaniýa Federatiw Respublikasyndan satyn alnan ýangyjyň häsiýetlerini üýtgedýän ýörite goşundylaryň – himiki maddalaryň kömegi bilen gazanyldy. TNGIZ-iň hünärmenleri kesgitli ölçeglerde antikoagulýantlaryň täsirine sebäp bolýan, parafinleriň kristallaşmagynyň öňüni alýan we şoňa görä-de, hereketlendirijileriň aýlanyş ulgamlarynda gurumyň hem-de ýanygyň emele gelmegine garşy depressor-dispergirleýjileri we beýleki innowasion goşundylary ulandylar, bu bolsa hereket edýän bölekleriň zeperlenmä garşylyk koeffisiýentini artdyrdy.
Ýakyn geljekde «Hydro Plus» TNGIZ önümleriniň haryt sanawyna giriziler.
Ýeri gelende belläp geçsek, Türkmenbaşydaky kärhanada tehnologik bölümiň işe girizilmeginden bäri geçen onýyllyklaryň dowamynda gidrousulda arassalanan dizel ýangyjynyň hili bilen baglanyşykly ýekeje-de şikaýat gelmedi. Munuň özi «TNGIZ» milli haryt nyşany astynda öndürilýän önümleriň hilini yzygiderli ýokarlandyrýan türkmen hünärmenleriniň ýokary hünär derejesiniň subutnamasydyr.
Arslan BERDIÝEW,
Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky
Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň
Energetika we inženerçilik desgalary
fakultetiniň talyby.
Teswirler