Tebigatyň aýrylmaz bölegi bolan güller hakynda gürrüň edilende, elbetde, otag gülleri hem göz öňümizde janlanýar. Sebäbi güýz we gyş aýlarynda – tebigatyň uka gidýän döwründe öýümizde ýaşyl tebigaty emele getirýän otag gülleri kalbymyza özboluşly ýakymly duýgyny bagyş edýär. Adam ösümliklerdir güllere ideg etmek bilen, olardan ruhlanýar, şähdi açylýar. Otag güllerini haçan we kimiň ösdürip başlandygy hakynda anyk bir zat aýtmak kyn, ýöne bu işe ilkinji bolup gözellik şeýdalary başlangyç beren bolsa gerek. Mundan başga-da, dürli geografik mesgenleriň açylmagy, ösümlik dünýäsiniň öwrenilmegi netijesinde, dürli güller medenileşdirilip, otaglarda ösdürmäge uýgunlaşdyryldy.
Adamzat durmuşynda bir zada oňat deňeşdirme berlende, «gül ýaly» diýen söz düzümi ulanylýar. Tebigatymyzyň ajaýyp bezegi bolan gülleriň ösdürilip ýetişdirilmegi belli bir derejede ynsan zähmetini talap edýär. Yhlas siňdirilip ýetişdirilen ajaýyp güller adamzada çäksiz ruhy lezzet paýlaýar. Ynsan üçin öz eli bilen döreden gözelligini görüp guwanmak uly bagtdyr. Köçelerde, ýaşaýyş jaýlarynyň we edara-kärhanalaryň meýdançalarynda al-elwan öwsüp oturan gülleri gören her bir adamyň argynlygy aýrylyp, ruhy dünýäsine röwşenlik çaýylýar. Şol sebäpden adamlar gülleri diňe bir meýdanda ýetişdirmän, öýlerinde, otag şertlerinde hem ýetişdirýärler. Dürli otag gülleri diňe bir öýümize bezeg bermän, eýsem, biziň saglygymyz babatda hem «alada» edýär. Otag gülleri howany çyglandyryp, ony zyýanly galyndylardan arassalaýar.
Alymlaryň hasaplamalaryna görä, köçe bilen deňeşdirilende, otaglarda zyýan beriji bölejikler 1,5 — 4 esse köpdür. Elbetde, otag gülleri ony doly derejede arassalap bilmeýär. Muňa garamazdan, olar howanyň çyglylygyny artdyryp, zyýan ýetirijileriň täsirini köp derejede azaldyp bilerler. Otag gülleri kislorod bölüp çykaryp, howany ionlar bilen baýlaşdyrýar. Olar dem alyş ýollarymyzdaky gönükdirijileriň (fermentleriň) işleýşini we madda çalşygyny çaltlandyrýar, gan aýlanyşynyň deňagramlylygyny saklamaga ýardam berýär, süňňümiziň kesele garşy durnuklylygyny güýçlendirýär, arterial basyşyň ýüze çykmagynyň öňüni alýar. Bulardan başga-da, howanyň guraklygy sebäpli döreýän dümewiň we beýleki ýiti ýokanç sowuklama keselleriniň hem öňüni alýar. Gurak howada kesel dörediji mikroorganizmler we wiruslar çalt köpelip, adamyň näsaglamagyna sebäp bolýar. Howanyň gurak bolmazlygy üçin, otag güllerini köpräk ösdürip ýetişdirmeli. On metr meýdanda bir otag ösümligini goýmak ýeterlikdir. Şeýle hem otag güllerine ideg etmek adamda ýakymly duýgulary döredýär.
Jeren SOPYÝEWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby.
Teswirler