Gözlegçiler ösümlik populýasiýalarynyň howanyň üýtgemegine nähili jogap berýändiklerini ilkinji gezek synag etdiler we gysga ömri bolan ösümlik görnüşleriniň uzak ömri bolan ösümlik görnüşlerine garanyňda howanyň üýtgemegine has köp duýgurlygyny anykladylar. Bu, Germaniýanyň Integratiw Biodürlüligi Barlag Merkeziniň, Martin Luther Uniwersitetiniň Halle-Wittenberg (MLU) we Helmholtz Daşky gurşawy öwreniş merkeziniň (UFZ) gözlegçileriniň geçiren barlaglaryndan biridir.
Ösümlik ilatynyň howanyň üýtgemegine nähili jogap berýändigi baradaky meseläni çözmek üçin halkara topar dünýäniň dürli künjeginden, esasanam Ýewropadan we Demirgazyk Amerikadan bar bolan maglumatlary giňişleýin jemledi. Tebigat bilen baglanyşykly halkara neşirlerde çap edilen gözleg, önümçilik wagty ýaly ösümlik aýratynlyklarynyň howanyň üýtgemegine näderejede duýgur görnüşleriň bolup biljekdigini görkezýär. Bu gözleg, haýsy ösümlik görnüşleriniň howanyň üýtgemegine esaslanyp has köp goraga mätäçdigini çaklamakda möhüm goşant goşýar.
Howanyň üýtgemegi ösümlik görnüşleriniň dürlüligine iň uly howplaryň biri hökmünde ykrar edildi. Tebigaty goramak syýasatynda dogry ileri tutulýan ugurlary kesgitlemek üçin dünýäniň haýsy ýerlerine we haýsy görnüşlere howanyň üýtgemegi bilen howp abanýandygyny bilmek zerurdyr.
Bu gözlegleriň dowamynda howa şertleriniň, ylaýta-da ygalyň we temperaturanyň ilatyň köpeliş tizligine nähili täsir edýändigine baha berdiler. Soňra ösümlikleriň ömür dowamlylygy ýaly aýratynlyklaryň ösümlikleriň köpelmegine nähili täsir edendigini we geçmişde howanyň üýtgemegine näderejede sezewar bolýandyklaryny barladylar.
Salyh ALLAMYRADOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk
institutynyň talyby.
Teswirler