Käbir adamlar sanlary ýatda saklamakda kynçylyk çekýändikleri sebäpli “Pi” sanyny 22-niň 7-ä bölünmegi netijesinde ýatda saklap galýarlar. Bölüniş amalynyň netijesi ýüz göterim takyklygy öz içine almasa-da, amaly goşundylar üçin ýeterlik 99,96% takyk hasaplanylýar.
Şweýsariýaly matematik Annohan Lambert 1768-nji ýylda “Pi”-niň çäksizdigini ýüze çykardy we onuň bahasyny takyk hasaplamagyň mümkin däldigine düşündi. Muny subut etmek üçin “Pi”-niň rasional san däldigini görkezdi.
Rasional sanlar, onluga öwrülende, adatça birnäçe sandan soň netije berýär (mysal üçin, 1/8 = 0.125). Käwagt belli sanlaryň gaýtalanmagy bilen dowam edýärler (4/7 = 0.571428571… ýaly).
Aslynda “pi” sany gadymy döwürlerden bäri ulanylýar (miladydan öňki 2000-nji ýyl). Sebäbi tegelek ýaly köp ulanylýan geometrik obýekt bilen ýakyndan baglanyşyklydyr.
Hemmämiziň bilşimiz ýaly pi sany, diametri boýunça bölünen tegelegiň uzynlygydyr. Tegelegiň ölçegleri üýtgese-de, bu gatnaşygy düýbünden üýtgemeýär. Şonuň üçin bu matematiki yzygiderlilik diýilýän aýratyn sanlaryň biridir.
Süleýman MYRADOW,
Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky
Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň
Ykdysadyýet we dolandyryş
fakultetiniň talyby.
Teswirler