Daşary ýurt dili düzgünleriň, gurluşlaryň we leksiýalaryň düýbünden täze çylşyrymly ulgamydyr. Täze dili öwrenmeklik beýniňiziň täze konstruksiýalary duýmagy we kabul etmegi sebäpli ýüze çykýan kynçylyklardan ýeňip geçmelidigini aňladýar. Beýnimiziň sözleri, aragatnaşygy amala aşyrmaga çalşanda, biz akyl ýetiriş ukyplarymyzy, çylşyrymly meseleleri çözmek ukyplarymyzy kämilleşdirýäris. Ösen tankydy pikirlenme ukyplary hünär taýdan kämilleşmegimiz üçin möhümdir.
Täze dil diňe bir grammatik kadalar ýa-da täze sözler bilen tanyş bolmagy talap etmän, eýsem bu bilimleri ýatlap we ulanyp bilmekligi talap edýär. Dil öwrenmek siziň ýadyňyzy türgenleşdirýär. Bu bolsa köp dil bilýän adamlaryň beýnisiniň gowy hem-de çalt işlemegine, atlary, faktlary we sanlary ýatda saklamagyna getirýär. Ispaniýanyň Pompeu Fabra uniwersitetinde geçirilen gözlegde köp dil bilýän adamlaryň daş-töwereginde syn etmekde has ökdedigi ýüze çykaryldy. Olar ähmiýetsiz ýa-da ýalan zatlary aňsatlyk bilen aňýarlar. Şeýle hem olar maglumatlaryň ýalňyşyny görmekde has gowudyr. Bu gözleg köp dili we ýeke-täk dersleri deňeşdirilip geçirildi we ozalky gyrasy bardy. Şerlok Holmes we Gerkul Poirot ýaly meşhur, toslama detektiw gahrymanlaryň ökde dilçi bolmagy geň zatmy?
Pensilwaniýa döwlet uniwersitetiniň geçiren barlaglaryna görä, köp dil bilýän adamlar we bir dil ulgamyndan beýlekisine geçmäge ökde adamlar bu talap ediji işde örän tejribelidirler. Dürli dillerde pikirlenmegi başarýan we birinden beýlekisine geçmek ukyby ösen adamlar stres derejesini peseldip, köp işi ýerine ýetirip bilýärler. Bu mowzukda birnäçe gözlegler geçirildi we netijeler yzygiderlidir. Dil öwrenmek beýniňizi sagdyn saklaýar. Uly ýaşly bir dil bilýän adamlar üçin demansyň ilkinji alamatlarynyň ortaça ýaşy 71.4. Iki ýa-da has köp dil bilýän uly adamlar üçin bu ilkinji alamatlaryň ortaça ýaşy 75.5. Gözlegler bilim derejesi, girdeji derejesi, jyns we beden saglygy ýaly faktorlary göz öňünde tutdy, ýöne netijeler yzygiderli boldy.
Işçi güýji boýunça Eton institutynyň dil ösüşine (2014-nji ýylyň sentýabr aýy) görä, müşderilerimiziň 89%-i köp dil bilýän işgärleriň işçi güýjüne goşýandygyny, 88%-i bolsa dil bilimi bolan toparyň agzalaryny işe almagyň möhümdigini aýtdy. Köp dilli ukyp häzirki dünýäde hökmany suratda bäsdeşlik ukybydyr.
Dil öwrenmek jemgyýetçilik gatnaşyklaryny gowulaşdyrmakdan we deň-duşlaryň arasyndaky baglanyşygy höweslendirmekden başga-da has gowy düşünje döretmek, köp ses bermek, diňlemek endikleri we meseläni çözmek ýaly güýçli aň-bilim ukyplaryny ösdürmäge ýardam berýär. Medeniýeti açmak, size has çeýe we beýleki adamlaryň pikirlerine we hereketlerine hormat goýmaga mümkinçilik berýär. Netijede köp dil bilseňiz, dünýäni dürli nukdaýnazardan görmek, häzirki dünýä bilen baglanyşykly dünýäde aragatnaşyk gurmak ukybyňyzy artdyrmak artykmaçlygyna eýe bolarsyňyz.
Dünýä HANMUHAMMEDOWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky
TMDDI-niň ispan dili hünäriniñ talyby.
Teswirler