Türkmenbaşy şäherinde adaty bolmadyk ýadygärlikleriň biri hem Ýapon gonamçylygy bolup durýar. Türkmenbaşy şäherindaki 7-nji orta mekdebiń 10-njy Ä-synp okuwçysy Anatoliy Şinkarenko we ylmy yolbaşçysy Nury Halmanow “Türkmenistanda Ýapon taryhy” atly ylmy iş üstünde işläp, bu ýapon mazarlygyny öwrenýärler. Olaryň maksatlary merhumlaryň şahsyýetlerini dikeltmek, Döwletara we halkara dostluk doganlygy ösdürmek bolup durýar. Bularyň hereketini Ýaponiýanyň Türkmenistandaky ilçihanasy hem goldapdyr. Gözlegleriň netijesinde getirilen 2000 ýapon ýesirleriniň 1400-niň mazary tapyldy we şahsyýetleri dikeldilmek işleri dowam edýär. Ýaponiýanyň Türkmenistandaky ilçihanasynyň ýardamy bilen merhumlaryň şahsyýetleri olaryň nesillerine baryp gowuşar.
Ikinji jahan urşy 1939-1945-nji ýyllar üçin nähili gynanç we agyry getirdi! Türkmenbaşy şäheri (öňki Krasnowodsk) gazaply söweşlerden uzakda bolsa-da, halklaryň iň ganly söweşiniň pajygaly wakalarynyň daşynda galmady. Deňiz kenaryndaky şäheriň ýaşaýjylaryna biraz täsir etdi.
Türkmenbaşydaky gonamçylykda 1995-nji ýylda gurlan kiçijik ýadygärlik bar. Ol adaty mazarlyklardan düýpgöter tapawutlanýar. Sebäbi ol ýaponlara bagyşlanýar. Has dogrusy, 1945-nji ýylyň sentýabr aýynda Sowet goşunlary millionlarça Kwantung goşunyny ýeňenden bir aý soň deňiz kenaryndaky şähere iberilen ýapon söweş ýesirlerine bagyşlanan. Müňlerçe ýapon tussagy Krasnowodsk şäherine äkidildi. Olar bu ýerde özleri üçin gurlan kazarmalarda ýaşaýardylar.
Şol döwürlerde ýaşlygyny geçiren ýerli ýaşaýjylaryň aýtmaklaryna görä, olar hemişe işe ýöriş bilen gidip, aýdym aýdýandyklaryny aýdýarlar. Ýaponlar şäherçä gelip, jaýlar hatda Medeniýet köşgi hem gurupdyrlar, şeýle hem dagyň bir bölegini ýykyp, howa menziline ýol açypdyrlar. Ýaponlar tarapyndan gurlan jaýlar gaty ýokary hilli bolup, otaglar amatly şekilde gurlupdyr. Medeniýet köşgi henizem göz öňünde tutulan wezipäni ýerine ýetirýär.
Ýaponlar barada aýdylanda bolsa, olaryň köpüsi uruşda alnan kesellerden we köne ýaralardan aradan çykýarlar. 1995-nji ýylda Krasnowodskda Günüň dogýan ülkesinden uzakda soňky ömrini geçirenleriň hatyrasyna bu ýadygärlik guruldy, planşetlerinde ölmezinden ozal watanyny görmedikleriň atlary ýazyldy.
Türkmenistan garaşsyz döwlet bolanyndan soň, olaryň hatyrasyna we Beýik Watançylyk urşunda oryeňişiň 50 ýyllygy mynasybetli, Türkmenbaşy şäherinde Japaneseaponiýa bilen bilelikde Japaneseaponiýa bilen bilelikde hormat goýmak kararyna gelindi. Olar üçin türkmenleriň topragy iň soňky menzili boldy. Japanaponiýanyň wekilleri hem ýadygärligiň açylyş dabarasyna gatnaşdylar.
Ýadygärligiň sadaja nyşany bolsa Ýaponiýa bilen Türkmenistanyň arasyndaky dostluk köprüsine öwrülmegi wada berýär.
Teswirler