BMG Bütindünýä Meteorologiýa Guramasynyň (BMetG) metbugat sekretary Kleýr Nullis soňky ýyllarda Antarktidanyň üstündäki ozon deşiginiň iň ýokary ululygyna ýetendigini aýtdy.
Oktýabr aýynyň başynda, Antarktidada her ýyl ýüze çykýan ozon deşiginiň ululygy 24 million inedördül kilometre ýetdi we şeýlelik bilen materigiň köp bölegini öz içine aldy.
Weatherewropa Howa Merkeziniň Kopernik maksatnamasynyň atmosfera gözegçilik gullugynyň müdiri Winsent-Henri Poiş: “Soňky hepdelerde gün şöhlesiniň Günorta polýusa gaýdyp gelmegi bilen sebitde ozonyň azalmagyny gördük. 2019-njy ýylda ozon deşigi adatdan daşary kiçijikdi, ýörite meteorologiýa şertleri sebäpli ýüze çykdy. Ýöne bu ýyl ýene bir uly deşik bellige alýarys, bu bolsa ozonyň dargadýan himiki maddalarynyň goýberilmegini gadagan edýän Monreal teswirnamasyna boýun egmegiň zerurdygyny tassyklaýar. “
Antarktidanyň üstündäki ozon gatlagynyň ýok edilmeginiň derejesi 10-15 kilometr belentlikdäki stratosferadaky temperatura bilen baglanyşykly. Şol ýerde, gyşda we ýazda (iýun-oktýabr), bu belentlikdäki temperatura minus 78 gradusdan aşak düşende, polýar gämi buz kristallaryny öz içine alýan stratosfera polýar bulutlaryny emele getirýär. Polýar gijesi gutaransoň, gün bu kristallary eredip başlaýar we ozon gatlagy bilen reaksiýa berip, ony ýok edýär. Antarktidanyň üstündäki ozon deşigi sentýabr-oktýabr aýlarynda iň ýokary ululygyna ýetýär. Soňra stratosferadaky temperatura ýokarlanýar, polýar gämi gowşaýar we deşik azalýar.
S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen
oba hojalyk uniwersitetiniň talyby
Sapardurdy Atabaýew.
Teswirler