Aeroponika ýa-da açyk ekerançylyk

Aeroponika – bu tehnologiýa näme?

Oba hojalygynyň ösmegi bilen daýhanyň işini ýönekeýleşdirmek üçin oýlap tapyşlaryň sany köpelýär, dürli ekinleri ösdürip ýetişdirmek we ösdürip ýetişdirmek üçin ösen tehnologiýalar ösýär. Bu düşnüklidir, her kim mümkin boldugyça az tagalla we pul sarp edip, mümkin boldugyça has uly hasyl almak isleýär.

Aeroponika ösümlikleriň ösüşini çaltlaşdyrmak we hasyllylygy ýokarlandyrmak üçin adamlar üçin durmuşy aňsatlaşdyrmak üçin döredilen şeýle tehnologiýalaryň biridir.

Aeroponiki enjamlar, himiki dökünleri ýa-da adam bedenine zyýanly beýleki ösüş işjeňleşdirijilerini ulanman, bütin ýyl gök önümleri we gök önümleri ösdürmäge mümkinçilik berýär.

Aeroponika, islendik ösümligiň çalt ösmegi we ösmegi üçin kislorod iň zerur faktor diýen teoriýanyň önümidir. Bu nukdaýnazardan, “aeroponika” ýörelgesinde gurlan desgalarda ösümlikler kökleriň işjeň kislorod bilen doýmagy usuly bilen ösdürilýär. Şol bir wagtyň özünde, suwarmak ösümlikleri suwda we erän iýmitler bilen doýurýan damjalaýyn suwaryş ulgamlary arkaly amala aşyrylýar.

Aeroponikanyň artykmaçlyklary we kemçilikleri

Elbetde, islendik ösýän usul ýaly, aeroponikanyň hem oňaýly taraplary bar. Geliň, olara has içgin seredeliň.

Aeroponikanyň artykmaçlyklary:

•  kökleriň kislorod bilen işjeň doýmagy sebäpli ösümlikleriň çalt ösmegi we ösmegi;
•  ösümlikler üçin iň amatly howa şertlerini döretmek mümkinçiligi we bu babatda bu howa sebiti üçin adaty bolmadyk ekinleri ösdürip ýetişdirmek mümkinçiligi ;
• ösümlikleri ösdürip ýetişdirmegiň adaty usullary bilen deňeşdirilende hasyllylygy (käbir ekinler üçin birnäçe esse) ýokarlandyrmak;
• himiki dökünleri we goşundylary ulanmazdan ekologiýa taýdan arassa hasyl almak ukyby;
• zerur şertler döredilen halatynda ýylyň dowamynda hasyl almak mümkinçiligi;
• ösümliklere ideg etmegiň wagtyny we fiziki çykdajylaryny azaltmak: kislorod üpjünçiligi we suwarmak ýaly amallaryň köpüsi awtomatlaşdyrylyp bilner; üstesine-de, gazmaga, ösümlikleri topraga göçürmäge zerurlyk ýok, köne ösümlikleri aýyrmak aňsat, täzelerini öz ýerine goýýar.

Aeroponika usulynyň kemçilikleri:

Bu tehnologiýanyň esasy kemçilikleri aşakdakylary öz içine alýar:

• ýörite enjamlary we gurallary satyn almagy talap edýän aeroponikany gurmak üçin gaty çylşyrymly ulgam, ýagny gaty uly maliýe çykdajylary;
• 100% ygtybarly aeroponiki ulgam döretmegiň çylşyrymlylygy (esasanam köp mukdarda ösdürip ýetişdirmek bilen) – islendik gurnama näsazlygy sebäpli ösümlikler çalt ölüp bilerler;
• aeroponikada ösdürilip ýetişdirilýän ösümliklere “karantin” hyzmat etmegiň zerurlygy: islendik wirus we bakteriýa ekinleri açyk ösümlik kökleri bilen öldürip biler;
• diňe estetiki taýdan – aeroponika usuly boýunça ösdürilip ýetişdirilen gök önümler, adaty tehnologiýa görä ösdürilip ýetişdirilen kärdeşlerinden tapawutlanýar – açyk kök ulgamy bar, ösümligiň özi gaty uzyn;
• köpler aeroponikada ösdürilip ýetişdirilen gök önümleriň we gök önümleriň az iýmitleniş häsiýetleri, diňe toprakdan gelip bilýän witaminleriň we ýokumly maddalaryň azdygy barada jedel edýärler . Şeýle ýa-da ýokdugy size bagly.

Aeroponika – ösýän ösümlik

Aeroponika usuly bilen ösümlikleri ösdürip ýetişdirýän zawod nähili işleýär? Aslynda, ösümlik köklerine hemişe kislorod elýeterliligine esaslanýan gaty ýönekeý enjam bar.

Aeroponik – DIY gurnamasyny döretmek üçin zerur enjamlar
Aeroponikgurnamany satyn alyp bolýar. Şeýle-de bolsa, häzirki zaman hünär dizaýnlary arzan däl. Aeroponika usuly bilen gök önümleri ösdürip ýetişdirmek üçin tutuş bir plantasiýa döretmegi meýilleşdirmeýän bolsaňyz, muny özüňiz edip bilersiňiz.
Haýsy enjam gerek aeroponik gurmak üçin:

1. Ösümlikleriň hakykatdanam ösdürilip ýetişdiriljek tanka ýa-da gap. Şeýle suw howdany aç-açan bolmaly (gün şöhlesi ösümlikleriň köklerini ýok edip biler), iki derejä eýe bolmaly: suwly suw howdany we ösümlik ekmek üçin.
2. Suw çüýşesi
3. Aerozol pürküjini suw bilen üpjün etmek üçin nasos. Aeroponika üçin nasos ýeterlik derejede güýçli bolmaly, şonuň üçin ýörite birini satyn alyp bilersiňiz, ýa-da kislorod ösdürip ýetişdirmegiň beýleki muşdaklarynyň tejribesini ulanyp, bu maksat üçin awtoulag kompressoryny ýa-da ýel ekrany ýuwujy nasosy uýgunlaşdyryp bilersiňiz.
4. Şlanglary iýmitlendiriň suwly erginpürkýänlere. Bu ýerde esasy zat, ähli bogunlaryň berkligini üpjün etmekdir.
5. Kökleri oturtmak üçin burunlary sepmek üçin burunlar : inçe damjaly asma ýagdaýyna suwly ergin sepmeli. Suwly erginiň hut şu ýagdaýy ösümliklere ähli ýokumly maddalary has çalt we täsirli özleşdirmäge kömek edýändigi subut edildi.
6. Ösümlik eýeleri ösümlik küýzelerini saklaýan tekjelerdir. Bu tekjeler köpük ýaly suw geçirmeýän materiallardan ýasalýar. Ösümlikler üçin gapyň görnüşi we ululyklary ösdürilip ýetişdirilýän ekin görnüşine we ösümlikleriň sanyna baglylykda üýtgeýär. Uly kökli gök önümleriň uly gaplara mätäç boljakdygy we ösýän gök önümleriň hem paýlanyp bilinjekdigi düşnüklidir kiçi küýzeler
   Ösümlikleri suwarmagy awtomatlaşdyrmak üçin taýmer ulanylýar. Bu ýerde mehaniki we elektron taýmerleriň arasynda birini saýlamaly. Öňküler has ygtybarly, ýöne arasynda iň az aralyk bar “howany suwarmak”- 10 minutdan gowrak (we ösüşiň başlangyç döwründe köp ösümlik çyglylygy has ýygy üpjün etmegi talap edýär). Ikinjisi has takyk, ýöne has gymmat.

Aeroponikanyň ýokumly çözgüdi näme bolmaly?

Aeroponika usuly bilen ösýän ösümlikler üçin ýokumly erginiň düzümi we resepti barada umumy pikir ýok,. Elbetde, hemme zat ekilýän ekinlere, ösümlikleriň ösüş etabyna we ş.m. baglydyr.

Ýöne ýokumly ergin döretmek üçin esasy elementleri tapawutlandyryp bolar: bular kaliý, fosfor we azot. Aeroponikanyň tehnologiýasy gaty ýaş bolansoň (2006-njy ýylda oýlanyp tapyldy), gidroponiki usul bilen ösümlikleri ösdürip ýetişdirmek üçin öndürilen ýörite garyndylar ýokumly ergin üçin ulanylyp bilner Esasy zat, belki, aerozol suwaryş üçin ýokary hilli suw ulanmakdyr.

Hemrakulyýew Han,
TOHU-iň talyby